شنبه, 08 اردیبهشت,1403 |

نقد مکتوب شعر رقیه حبیب اللهی

شاعر: رقیه حبیب اللهی

20 آبان 1397 19:20 | 0 نظر | 2275 بازدید | امتیاز: 2.01 با 69 رای

اندوه منم که می‌خندم
و درد
وسط گونه‌ام چال می‌شود

احساس می‌کنم آینه‌های شکسته راستگوترند
وقتی که مرا
تکّه
تکّه
نشان می‌دهند
از زنده‌ها خاطره می‌ماند
از مرده‌ها سنگ قبر
از من چیزی نمانده
امّا
همیشه بر سر هیچ چیز دعواست

می‌خواهم برگردم به خودم
که انسان غارنشینی بود
و روی دیوارهای غارش
هیچ تصویر عاشقانه‌ای نمی‌کشید
هیچ شعری نمی‌خواند
و تکاملش
به حرف زدن نمی‌رسید
به دوست داشتن نمی‌رسید

می‌خواستم امّا
این روزها این‌قدر جریان داشته‌ام
که دیگر
انسان نیستم
رودخانه‌ام
آب از سرم که بگذرد
ماهی‌های زیادی غرق می‌شوند

 

نقد:

وقتی شاعر موسیقی بیرونی شعر را کنار می‌گذارد، باید در برقراری تناسب و قرینه‌سازی کلمات دقّت بیشتری صرف کند تا با هارمونی خودِ کلمات، موسیقی درونی آن‌قدر طنطنه داشته باشد که مخاطب خلأ موسیقی کناری و بیرونی را حس نکند. جز این مورد مهم که بسیاری از سپیدنویس‌ها به آن توجّهی ندارند، نکتة دیگر این است که ابزار‌های ایجاد موسیقی بیرونی امکانی هستند برای جلب نظر مخاطب تا ضمن بهره‌مندی از این جاذبه، امیدی داشته باشد که شاعر مضمون برساختة ذهنش را با مخاطب به اشتراک بگذارد. با صرف نظر کردن شاعر از این ابزار جذب، شاعر باید حرفی چنان بدیع و اندیشه‌ای چنان رفیع داشته باشد که در همان مرور اوّل بتواند مخاطب را به خوانش دوبارة شعر ترغیب کند. میزان توفیق این شعر در مواجهه با این مسائل چگونه است؟

خانم حبیب‌اللهی شعرش را با تمهیدی شاعرانه شروع کرده است. با پیش گرفتن زبانی کنایی، موسیقی درونی شعرش، قابل تأمّل است و ذهن مخاطب را برای درک این کنایة بدیع درگیر خویش می‌کند. ایهام در کلمة «چال» نیز خوش نشسته است و نشان‌دهندة دقّت نظر شاعر است در فاصله گرفتن از پرداخت تصاویری که از شدّت تکرار در ادبیات فارسی، شکلی مبتذل به خود گرفته‌اند. امّا سپید قالب ایجاز است و شاعر باید بکوشد برای گریز از قرابت شعرش با نثر، کلامش را در نهایت ایجاز ترتیب دهد. با این توصیف بهتر بود که شاعر در بند دوم -که بندی شاعرانه و دلنشین است- «احساس می‌کنم» را از متن می‌‌انداخت.

امّا شعر، با شکوه و جذبه‌ای که شروع شده ادامه نمی‌یابد و هرچه به پایان نزدیک می‌شود، از نظر کیفی بیشتر افت می‌کند. بندهای سوم به بعد غالباً از نظر عمودی همسو با جریان شعر طبیعی شعر نیستند و در بندهای بعدی، ارتباط بین کلمات، به استحکام دو بند آغازین نیست.

ویدئوی مرتبط

,
امتیاز دهید Article Rating
نظرات

تنها کاربران ثبت نام کرده مجاز به ارسال نظر می باشند.
در حال حاضر هیچ نظری ثبت نشده است. شما می توانید اولین نفری باشید که نظر می دهید.